Côn trùng

**thienthanaoden** · 06-01-2006 09:59 PM

Phát hiện con gián khổng lồ trong rừng sâu
Một chú gián khổng lồ và một số loài côn trùng mới khác vừa được tìm thấy trong khu rừng rậm ở Borneo, Indonesia.Với chiều dài 10 cm, con gián mới được cho là to nhất thế giới. Cuộc thám hiểm các hang động vách đá do Nhóm bảo tồn thiên nhiên quốc tế thực hiện còn phát hiện ra những loài cá và thực vật chưa từng biết đến. Ngoài con gián khổng lồ, các nhà khoa học còn tìm thấy một con cua siêu nhỏ, một con vật nhiều chân trong suốt dài 6,5 cm, 2 loài cây thu hải đường mới, 2 loài ốc sên và một số loài cá mới.

Phát hiện khủng long lớn nhất ở Anh
Những người săn hoá thạch trên đảo Wight vừa tìm thấy vài mẩu xương của một con khủng long lớn nhất từng được biết đến ở Anh cho tới nay.Một mảnh xương cổ của con thằn lằn cổ đại 125-130 triệu tuổi có chiều dài kinh ngạc là 75 cm. Dựa vào đó, các nhà nghiên cứu Anh và Mỹ tin rằng con bò sát khổng lồ có thể dài hơn 20 m và nặng tới 40-50 tấn.Thằn lằn cổ dài là nhóm khủng long lớn nhất và nặng nhất từng tồn tại. Các đặc điểm thể chất trên hoá thạch cho thấy sinh vật có đặc điểm tương tự với 2 loài bò sát cổ đại là Brachiosaurus và Sauroposeidon.Mảnh xương cổ còn nguyên vẹn được tìm thấy vào năm 1992 dọc bờ biển giữa Chilton Chine và Sudmoor Point. Con vật ăn cỏ này thuộc kỷ Phấn trắng muộn. Nó sống cùng với những con khủng long khác như con mỏ khoằm Iguanodon và con 2 chân Hypsilophodon. Những người săn hoá thạch còn phát hiện một mảnh xương cổ khác có thể thuộc cùng con vật, nhưng nó không còn được nguyên vẹn.Khủng long nặng nhất và lớn nhất thế giới được cho là con Argentinasaurus, dài 37 m, nặng 80-100 tấn, đến từ Nam Mỹ.

Vì sao nhện nước không bị chìm?
Thật dễ hiểu vì sao nhện nước có thể trôi nổi và lướt đi trên bề mặt ao hồ và các con suối. Nhưng đến tận giờ, người ta vẫn chưa rõ bằng cách nào loài côn trùng này không bị chìm, ngay cả trong mưa bão quăng quật hoặc khi nước cuốn.Khi nghiên cứu dưới kính hiển vi cực mạnh,các nhà khoa học Trung Quốc đã phát hiện thấy quanh chân của chúng là hàng nghìn sợi lông tí hon, mỗi sợi chỉ dài khoảng 50 micromet. Các sợi lông này xù ra những chùm tơ cực nhỏ, "bẫy" không khí vào bên trong và tạo ra lớp đệm ngăn cách chân của nhện với mặt nước, đồng thời làm tăng sức nổi của con vật.Các đụng chạm nhẹ hoặc nhiễu loạn có thể phá vỡ cân bằng này. Song, lớp đệm khí ở chân của nhện nước có thể giúp chúng di chuyển nhanh chóng và lấy lại thăng bằng trên mặt nước, ngay cả trong mưa bão hoặc các biến động khác.Nhện nước (Gerris remigis) sống chủ yếu trong các ao, hồ, sông ngòi, là loài tiến bộ nhất trong tự nhiên về khả năng cư ngụ trên mặt nước. Hai cặp chân dài mảnh khảnh giúp chúng nổi và đi lại trên đó dễ dàng như ta đi trên cạn. Chúng còn có một đôi chân trước nhỏ hơn, sử dụng trong việc bắt mồi.Đôi chân của chúng có thể tạo ra chỗ trũng tới 4 milimét mà vẫn không phá vỡ mặt nước, và mang tới 15 lần trọng lượng cơ thể mà không chìm. Khả năng nổi phi thường này cho phép con vật nhảy tưng tưng trên mặt nước, giống như quả bóng cao su trên đường, giúp nó dễ dàng tiếp cận với con mồi cực nhanh. Nhện nước có thể lao vào bữa ăn với tốc độ bằng cả trăm lần chiều dài cơ thể chỉ trong một giây. Hãy hình dung để làm được như thế, một người cao 1,8 mét sẽ phải bơi với tốc độ 644 kilomét mỗi giờ!

Các bài viết cùng chuyên mục:

**thienthanaoden** · 13-01-2006 05:32 PM

Côn trùng cổ nhất làm say mê giới khoa học

Một hóa thạch vùi sâu trong đá cát đỏ ở Scotland đã được xác định là loài côn trùng cổ nhất từng biết tới. Với niên đại từ 396 đến 407 triệu năm trong kỷ Devon, mẫu vật đứt đoạn này thuộc số những động vật sớm nhất sống trên đất liền.
Người ta đã tìm thấy nó trong các lớp trầm tích cổ ở vùng Rhynie, Aberdeenshire, và mô tả lần đầu tiên vào năm 1926. Hóa thạch này đang được lưu giữ tại Bảo tàng Lịch sử Tự nhiên ở London.
Các đặc điểm giải phẫu trên miệng hóa thạch xác định nó là một côn trùng thực sự, có tên khoa học là Rhyniognatha hirsti. Sinh vật này có nhiều điểm chung với côn trùng có cánh, chứng tỏ sinh vật biết bay đã xuất hiện sớm hơn nhiều so với suy đoán trước đây. Theo các nhà nghiên cứu, Rhyniognatha có thể có nhiều cánh, nhưng họ không thể xác nhận điều này vì các cánh của nó đã bị mất dấu."Những chiếc cánh được tìm thấy nguyên vẹn đến ngày nay có tuổi 330 triệu năm. Nhưng vào thời điểm đó, trái đất đã có đủ loại côn trùng biết bay", tiến sĩ Engel nói.Engel phỏng đoán rằng những côn trùng ban đầu này có thể đã ăn các lá bào tử thực vật - phần nằm ở đầu cành cây và chứa các túi bào tử. Với sự tăng lên không ngừng của kích cỡ thực vật trong kỷ Devon, bầy côn trùng phải tiến hóa không ngừng để bắt kịp nhịp điệu đó. Cánh là giải pháp giúp chúng kiểm soát khoảng cách từ cành cây tới mặt đất.Phát hiện cũng cho thấy côn trùng hầu như đã chắc chắn tiến hóa trong kỷ Silua (khoảng 438-408 triệu năm trước). "Cuối kỷ Silua là thời điểm chúng ta có bằng chứng đầu tiên về hệ sinh thái trên cạn, vì thế có thể nói rằng côn trùng là đại diện trong hệ sinh thái sớm nhất trên đất liền", đồng tác giả Michael Engel của Đại học Kansan, Mỹ, nhận định.Trước kia, hóa thạch côn trùng cổ nhất được biết đến là một mẫu vật không cánh, thuộc loài Archaeognatha or Zygentoma, được bảo quản trong lớp đá 379 triệu năm tuổi ở New York, Mỹ.

**thienthanaoden** · 13-01-2006 05:40 PM

Phát hiện con bướm lớn nhất thế giới ở Trung Quốc

Một nhà nông học hàng đầu Trung Quốc tuyên bố đã tìm thấy một con bướm lớn nhất thế giới với sải cánh rộng 22,6 cm, tại khu tự trị Quảng Tây ở phía nam Trung Quốc. Jiang Shaofang, thuộc trường Nông nghiệp Quảng Tây, đã phát hiện ra con bướm thuộc loài Atlas Moth ở núi Hanshan thuộc thành phố Yulin và ép xác nó để lưu thành mẫu vật.Jiang cho biết, sải cánh con bướm dài hơn 26 mm so với bướm cánh chim của Canada, có sải cánh 20 cm. Con bướm này là to nhất thế giới tính về chiều dài đôi cánh.Jiang đã sưu tầm các loài bướm ở Yulin từ nhiều năm nay. Ông từng phát hiện một con bướm có hình chữ viết cổ "gu", có nghĩa là thung lũng hoặc bắp ngô, trên mỗi cánh.

Phát hiện sợi tơ nhện lâu đời nhất

Một sợi tơ nhện dài 4 milimét, có niên đại khoảng 130 triệu năm, vừa được tìm thấy nguyên vẹn trong tầng hổ phách gần Jezzine ở Libăng, một nhà khoa học Thụy Sĩ cho biết. Trên sợi tơ, người ta còn thấy rải rác những giọt keo nhỏ xíu, cũng được tiết ra từ tuyến tơ. Mẫu vật không chỉ cho thấy tình trạng cổ xưa của thứ sợi dính này, mà nó còn lâu đời hơn 90 triệu năm so với thứ chất dính cổ nhất từng được tìm thấy trong lớp hổ phách vùng Baltic trước đây, Samuel Zschokke, thuộc Đại học Basel, Thụy Sĩ, nhận xét.
Từ những mẫu hoá thạch, các nhà khoa học đã biết rằng những con nhện 410 triệu năm trước đã có tuyến tơ, nhưng họ không biết từ khi nào chúng bắt đầu dệt mạng. Sợi tơ cổ đại vừa tìm thấy có thể sẽ giúp làm sáng tỏ thời điểm đầu tiên đó.

**thienthanaoden** · 06-04-2006 05:43 PM

Phát hiện bọ vô địch nhảy cao mới

Thế giới tự nhiên đã có nhà vô địch nhảy cao mới - loài bọ spittlebug có thể nhảy cao gấp 100 lần chiều dài cơ thể nó, vượt xa kỷ lục đương thời của bọ chét. Kỳ tích này tương đương với việc một người nhảy quá toà nhà cao 70 tầng.
Spittlebug (Philaenus spumarius), còn gọi là froghopper, dài 6 mm, có thể nhảy cao tới 700 mm. Nó phóng lên với tốc độ 3,1 m/giây, gấp 3 lần bọ nhảy. Do vậy, cơ thể con bọ chịu một lực gấp 400 lần trọng lực.
"Khả năng nhảy cao của spittlebug thật là phi thường. Hầu như không gì có thể bắt được nó. Tôi không thể tin rằng lại chưa có ai đo đạc khả năng này", Malcolm Burrows tại Đại học Cambridge (Anh), đứng đầu nghiên cứu, nói. Ông cho rằng khả năng điền kinh nổi trội của spittlebug có thể giúp chúng thoát khỏi sự tấn công của chim và nhiều loài côn trùng khác.
Thông thường, những động vật như ếch và kanguru có chân dài để tạo đòn bẩy, cho phép chúng vượt qua các quãng đường dài giống động vật chân ngắn, nhưng cần ít lực hơn. Ngược lại, những động vật chân ngắn lại giải phóng năng lượng dự trữ trong bắp chân để có thể phóng vọt lên.

Spittlebug có chân ngắn, nhưng lại đạt được khả năng phi thường của mình bằng cách sử dụng một cơ cấu khoá chân đặc biệt. Bình thường lực cần thiết để có thể nhảy cao như vậy không thể tạo ra trực tiếp từ cơ trong một thời gian ngắn. Thay vào đó, lực phải được tạo ra và lưu trữ trước khi nhảy. Spittlebug làm được điều này bằng cách gấp chân sau vào dưới ngực và khoá lại bằng một móc ở chân nhét vào một lỗ dưới bụng.
Khi cơ bắp tạo ra đủ lực, spittlebug thả chân ra và phóng lên trời. Lượng cơ ngực tiếp sức cho cú nhảy chiếm 11% trọng lượng cơ thể chúng. Chân bọ mỏng và nhẹ, có thể dễ dàng tăng tốc và nâng cao cú nhảy.
Spittlebug có rất nhiều trong các khu vườn ở Anh. Nó có khả năng tạo ra thứ bọt, còn được gọi là cuckoo spit, bao quanh mình để tự bảo vệ khỏi những kẻ ăn thịt.

**thienthanaoden** · 16-05-2006 05:08 PM

Bí quyết bám dính của côn trùng

Khi quan sát tập tính của một số loài bướm ở Costa Rica và một loài giun biển sống ký sinh, hai nhà nghiên cứu Anh đã phát hiện ra những cách thức mới để tạo sự bám dính giữa hai vật thể, mà không cần đến một loại keo dán hay dây buộc nào.

Thế giới tự nhiên luôn tiềm ẩn những bí quyết đôi khi rất giản đơn nhưng lại rất hiệu quả của các loài sinh vật nhằm thích nghi với điều kiện môi trường sống. Đối với một số loài không thể tự đảm bảo cho mình một cuộc sống độc lập hoàn toàn, chúng luôn biết tìm cách "nương nhờ" vào một đối tượng khác bằng những thủ thuật hết sức độc đáo. Trong quá trình nghiên cứu tập tính của một số loài bướm ở Costa Rica và một loài giun biển sống ký sinh, Andrew Parker và Abigail Ingram thuộc Khoa Động vật học, Đại học Oxford (Anh) đã tìm thấy cách thức mới cực kỳ hiệu quả để chúng bám dính vào con mồi.

Bướm Greta oto với đôi cánh gần như trong suốt.

Đối tượng đầu tiên là loài bướm với đôi cánh gần như trong suốt ở Costa Rica có tên khoa học là Greta oto. Phần lớn thời gian trong chu kỳ sinh trưởng, loài bướm này sống trong một cái kén treo lơ lửng bên dưới các phiến lá. Ngay từ giai đoạn còn là sâu, Greta oto luôn tìm một phiến lá rộng rồi tiến hành dệt một cái tổ kén dính ở mặt dưới lá để làm nơi trú ngụ. Đến thời điểm lột xác, lớp da của nó tách làm hai rồi nó chui ra khỏi kén và phát triển thành bướm. Nghiên cứu cấu trúc tổ kén, Parker và Ingram nhận thấy ở phần đầu của cái kén này có vô số những cái móc nhỏ xíu có khả năng bám chặt vào phiến lá. Độ bám dính của những cái móc chắc đến mức các nhà khoa học không thể tách được cái kén ra khỏi phiến lá trừ trường hợp xé rách phần phiến lá có đính tổ kén.

Con sâu Greta oto khi hóa bướm và chiếc tổ kén của nó cùng với những móc nhỏ phía trên.

Để tìm hiểu bí quyết của Greta oto, nhóm khoa học đã dùng một máy ảnh kỹ thuật số ghi lại từng hoạt động của con sâu trong giai đoạn bắt đầu tạo ra những cái móc ở đầu kén để treo lên phiến lá. Khi phóng to từng chi tiết trong mỗi bức ảnh, họ nhận ra phần chóp phía trên của các kén không phải có dạng thon nhọn mà là hình bán cầu và những cái móc nhỏ xíu phủ bên trên phần chóp đó chĩa ra nhiều hướng khác nhau. Phần gốc của những cái móc này sau khi xuyên qua lớp vỏ kén lại đan xen với nhau tạo thành một cấu trúc vững chắc mà theo tính toán của các nhà khoa học thì có thể đảm bảo đỡ được một trọng lượng nặng gấp 40 lần cái kén. Đây có thể là một bí quyết giúp lý giải tại sao những cái kén của loài bướm này chỉ treo lơ lửng trên phiến lá mà có thể chịu được những trận bão cực mạnh của vùng Trung Mỹ.

Khám phá này của Parker và Ingram ngay lập tức đã được một đơn vị nghiên cứu của Bộ Quốc phòng Anh chú ý với mong muốn tìm ra một dạng vật liệu có độ bám dính cao và có thể sử dụng được dưới nước. Loại vật liệu đó sẽ được dùng để gắn nhiều loại thiết bị nghiên cứu hải dương học ở dưới gầm những con tàu và chịu được tác động của những dòng hải lưu.

Đối tượng thứ 2 có bí quyết bám dính tuyệt vời mà Parker và Ingram phát hiện ra là một loài ký sinh trùng thuộc lớp thân giáp hình sợi. Với hình dáng tương tự như một con sâu và có thể dài tới hơn một mét, loài vật ký sinh này có tên khoa học là Pennella instructa và thường sống nhờ trên cơ thể của một số loài cá biển. Sau khi chui được qua da của vật chủ, Pennella instructa bám một đầu vào đó thật chắc, phần còn lại của cơ thể vẫn thả tự do trong nước. Nghiên cứu dưới kính hiển vi, Abigail Ingram phát hiện ra rằng những con giun Pennella instructa có một cơ chế đeo bám vô cùng đặc biệt. Khi chui qua lớp da của cá, loài giun này chỉ tạo ra một lỗ thủng nhỏ đảm bảo cho da cá không bị tổn hại quá nhiều và không thể có nguy cơ bị rách hẳn. Nhưng sau khi đã chui qua lớp da đó, phần đầu của giun lập tức phình to ra khiến nó không thể chui ra ngoài qua cái lỗ thủng mà nó đã vào ban đầu. Như vậy, con giun sẽ bám chặt vào cơ thể con cá giống như một chiếc đinh đóng vào tường nhưng phần nằm trong tường lại là cái đầu đinh chứ không phải phần đuôi.

Từ phát hiện này, Ingram dự kiến sẽ ứng dụng để chế tạo một loại ghim đánh dấu thường dùng để theo dõi quá trình di trú của nhiều loài động vật hoang dã. Trước nay, các nhà khoa học thường gặp không ít khó khăn trong việc gắn ghim đánh dấu cho các loài chim hay cá di trú bởi nếu dùng ghim to để đảm bảo gắn chặt được thì lại dễ gây rách da của chúng, còn nếu ghim chỉ gắn vừa phải tránh tổn thương da thì lại dễ rơi khi chúng hoạt động mạnh.

Ngoài ra, trước đây, nếu chỉ dùng những loại ghim đánh dấu thông thường thì việc bị rơi ghim cũng chỉ ảnh hưởng đến hiệu quả giám sát. Nhưng ngày nay, nhờ sự phát triển của hệ thống định vị toàn cầu qua vệ tinh (GPS), các nhà khoa học có thể sử dụng những ghim đánh dấu có gắn chip để thông qua mạng GPS giám sát được liên tục sự di chuyển của chúng. Tuy nhiên, việc sản xuất những chiếc ghim công nghệ cao này khá tốn kém, khoảng 2000-3000 USD/chiếc. Vì vậy, nếu con vật đánh rơi ghim sẽ gây tổn thất rất lớn. Điều này sẽ sớm được khắc phục khi Ingram ứng dụng cơ chế bám dính của loài giun Pennella instruta để tạo ra những chiếc ghim đánh dấu mới. Loại ghim này sẽ xuyên qua da con vật qua một châm nhỏ, rồi sau đó mới xoè rộng đầu đinh ghim nằm trong da, đảm bảo không làm tổn thương lớp ngoài con vật mà thiết bị vẫn được gắn chặt trong mọi điều kiện hoạt động của con vật đó.

**thienthanaoden** · 17-05-2006 05:09 PM

Vì sao nhện nước không bị chìm?

Thật dễ hiểu vì sao nhện nước có thể trôi nổi và lướt đi trên bề mặt ao hồ và các con suối. Nhưng đến tận giờ, người ta vẫn chưa rõ bằng cách nào loài côn trùng này không bị chìm, ngay cả trong mưa bão quăng quật hoặc khi nước cuốn.

Khi nghiên cứu dưới kính hiển vi cực mạnh, các nhà khoa học Trung Quốc đã phát hiện thấy quanh chân của chúng là hàng nghìn sợi lông tí hon, mỗi sợi chỉ dài khoảng 50 micromet. Các sợi lông này xù ra những chùm tơ cực nhỏ, "bẫy" không khí vào bên trong và tạo ra lớp đệm ngăn cách chân của nhện với mặt nước, đồng thời làm tăng sức nổi của con vật.

"Tính kỵ nước của lớp bọt khí này có thể đã hỗ trợ chúng đứng vững trên mặt nước", Lei Jiang, thuộc Viện hàn lâm khoa học Trung Quốc ở Bắc Kinh, đồng tác giả của nghiên cứu, nhận định.

"Các đụng chạm nhẹ hoặc nhiễu loạn có thể phá vỡ cân bằng này. Song, lớp đệm khí ở chân của nhện nước có thể giúp chúng di chuyển nhanh chóng và lấy lại thăng bằng trên mặt nước, ngay cả trong mưa bão hoặc các biến động khác".

Jiang lưu ý rằng những đặc điểm tương tự mà các động vật khác cũng có, như bộ lông trơn trên cơ thể vịt, đều hoạt động theo cùng một cách. Tuy nhiên, hầu hết chúng kém hiệu quả hơn.

Nhện nước (Gerris remigis) sống chủ yếu trong các ao, hồ, sông ngòi, là loài tiến bộ nhất trong tự nhiên về khả năng cư ngụ trên mặt nước. Hai cặp chân dài mảnh khảnh giúp chúng nổi và đi lại trên đó dễ dàng như ta đi trên cạn. Chúng còn có một đôi chân trước nhỏ hơn, sử dụng trong việc bắt mồi.

Đôi chân của chúng có thể tạo ra chỗ trũng tới 4 milimét mà vẫn không phá vỡ mặt nước, và mang tới 15 lần trọng lượng cơ thể mà không chìm. Khả năng nổi phi thường này cho phép con vật nhảy tưng tưng trên mặt nước, giống như quả bóng cao su trên đường, giúp nó dễ dàng tiếp cận với con mồi cực nhanh. Nhện nước có thể lao vào bữa ăn với tốc độ bằng cả trăm lần chiều dài cơ thể chỉ trong một giây. Hãy hình dung để làm được như thế, một người cao 1,8 mét sẽ phải bơi với tốc độ 644 kilomét mỗi giờ!

**thienthanaoden** · 17-05-2006 05:28 PM

Giải mã điệu nhảy lắc lư của ong

Màn múa bụng kỳ lạ của các con ong khi về đến tổ là nhằm báo cho các con ong khác về địa điểm của nguồn thức ăn mà chúng vừa tới.

Kết quả mới nhất của các nhà nghiên cứu Anh đã chứng tỏ giả thuyết giả thuyết được đưa ra vào đầu những năm 1960 là đúng. Giả thuyết này đã gặp phải những nghi vấn bởi người ta không tin rằng ong có thể giải mã được thông điệp phức tạp như vậy.

Những người nuôi ong từ lâu đã băn khoăn trước màn trình diễn bí hiểm của loài ong. Khi về đến tổ sau khi hoàn thành nhiệm vụ kiếm mật, con ong sẽ thực hiện màn trình diễn gồm 8 điệu múa bằng cách lắc lư chiếc bụng. Mọi con ong khác sẽ vây quanh và xem xét kỹ lưỡng màn trình diễn đó.

"Thoạt nhìn, nó trông rối rắm và không có tổ chức. Nhưng nếu quan sát kỹ, bạn sẽ nhận ra một mô hình rõ rệt và có quy luật", tác giả nghiên cứu Joe Riley tại Viện nghiên cứu Rothamsted, Anh, nói.

Phải đến những năm 1960, một giả thuyết mới được đưa ra nhằm lý giải cho mục đích của điệu nhảy. Nhà động vật học đoạt giải Nobel Karl von Frisch tuyên bố rằng những con ong vũ công đó truyền tải một thông điệp phức tạp nhằm chỉ dẫn cách tìm nguồn thức ăn.

Hướng con ong quay mặt tới trong điệu nhảy là hướng của nguồn thức ăn dựa theo mặt trời, trong khi cường độ lắc lư của màn múa bụng chỉ độ xa của nó, von Frisch phỏng đoán.

Giả thuyết đã được kiểm chứng bằng cách đưa con ong đến một nguồn ăn nhân tạo và theo dõi điệu nhảy của nó có miêu tả đúng địa điểm không. Kết quả đúng như vậy. Nhưng một số nhà khoa học vẫn không tin rằng các con ong khác sẽ làm đúng theo chỉ dẫn, bởi việc giải mã điệu nhảy là điều quá khó.

Thực tế, chúng phải mất lâu hơn rất nhiều thời gian dự tính để tiếp cận nguồn thức ăn đó. Điều này khiến một số nhà nghiên cứu cho rằng điệu nhảy nhằm thực hiện một nhiệm vụ đơn giản hơn. Có thể chúng nhảy múa nhằm thu hút sự chú ý của các con ong khác trong tổ, và những con ong đó sẽ ghi nhận mùi của nguồn thức ăn rồi đi tìm nguồn ăn theo mùi.

Tuy nhiên, các cuộc kiểm tra mới nhất chứng tỏ giáo sư von Frisch đã đúng. Riley và cộng sự đã gắn thiết bị radar lên những con ong đã quan sát điệu nhảy và theo dõi tuyến đường tìm thức ăn của chúng. Họ tìm thấy chúng bay thẳng tới đó. Để kiểm tra lại, những con ong được đưa tới khu vực cách tổ 250 m. Chúng lại bay thẳng tới khu kiếm ăn, chứng tỏ, chúng đã thực hiện chính xác hướng dẫn trong điệu nhảy.

"Kết quả đã ủng hộ mạnh mẽ giả thuyết của von Frisch, bởi trong trường hợp này, những con ong không thể nào đi theo tuyến đường quen thuộc hay theo mùi mà vũ công đã để lại", Riley nói.

Nhóm của Riley cũng phát hiện ra lý do vì sao những con ong lại mất thời gian lâu hơn dự tính để đến được nguồn thức ăn. Họ tìm thấy mặc dù các con ong bay thẳng tới địa điểm, nhưng chúng lại mất lâu hơn để hạ cánh. Đó là bởi môi trường nhân tạo không mùi khiến chúng khó tiếp cận được các bông hoa.

**thienthanaoden** · 17-05-2006 05:56 PM

Ong bay như thế nào?

Ong mật vỗ cánh nhanh đến nỗi, để nghiên cứu cử động của chúng là một việc khó khăn. (Livescience)

Những người theo trường phái trí tuệ tự phát - quan niệm Thượng đế chứ không phải tiến hoá đã tạo nên những dạng sống phức tạp - từ lâu chỉ trích giới khoa học về việc không thể lý giải nổi ngay cả một số hiện tượng tự nhiên, như chuyện ong bay. Giờ đây, khoa học đã giải mã được bí ẩn đó.

Sử dụng một tổ hợp các máy ảnh số tốc độ cao và một mô hình robot về cánh ong, các nhà nghiên cứu đã khám phá ra cơ chế bay của loài ong mật.

'Trong nhiều năm, con người đã cố gắng tìm hiểu hành vi bay của động vật dựa trên cơ chế khí động học của máy bay và trực thăng", Douglas Altshuler, một nhà nghiên cứu tại Viện Công nghệ California, Mỹ cho biết. "10 năm trở lại đây, các nhà sinh học đã thu được khối lượng kiến thức đáng kể bằng cách thực hiện những thí nghiệm với robot có khả năng vỗ cánh tự do như động vật".

Các nhà khoa học đã phân tích hình ảnh thu được từ những đoạn phim quay hàng giờ về ong và dùng robot bắt chước những cử động của chúng, với các sensor để đo lực.

Phân tích cho thấy cơ chế bay của ong kỳ lạ hơn ta tưởng.

"Ong mật vỗ cánh rất nhanh", Altshuler nói. "Ruồi giấm nhỏ xíu và đập cánh 200 lần mỗi giây. Con ong mật có kích cỡ cơ thể lớn hơn đến 80 lần lại vỗ cánh đến 230 lần trong cùng khoảng thời gian đó".

Đây quả là điều ngạc nhiên vì khi côn trùng càng nhỏ, khả năng khí động học của chúng càng giảm và để bù lại, chúng có xu hướng vỗ cánh nhanh hơn.

"Điều này chỉ là để giữ những con ong lơ lửng được trên không mà không rơi xuống đất, bởi chúng phải chuyển mật và phấn hoa với khối lượng lớn, đôi khi bằng cả trọng lượng cơ thể, về cho đàn", Altshuler nói.

Để hiểu xem ong mật mang vật nặng như thế nào, các nhà nghiên cứu ép chúng bay trong một phòng nhỏ chứa đầy hỗn hợp khí ôxy và heli có độ đậm đặc nhỏ hơn không khí thường. Tình trạng này khiến con ong phải vất vả hơn để giữ được mình trên không và tạo điều kiện cho các nhà khoa học cơ hội quan sát cơ chế bù trừ của chúng vào phần việc bổ sung này.

Kết quả là, ong đã thực hiện phần việc phụ trội bằng cách duỗi căng thêm sải cánh nhưng không điều chỉnh tần số đập.

Các nhà khoa học cho biết phát hiện này có thể dẫn tới việc thiết kế mô hình cho loại máy bay có thể lơ lửng trên không và chở nặng, phục vụ nhiều mục đích như giám sát thảm họa sau động đất và sóng thần.

**thienthanaoden** · 16-07-2006 09:13 AM

Nhện đực: Không phải cứ to cao là tốt

Một cô ả thuộc loài “quả phụ đen” có thể nặng gấp 100 lần so với con đực
Ở nhiều loài, con đực bé nhỏ hơn thường chiến thắng đối thủ trong trò chơi tình ái bằng cách trở thành những tay leo trèo linh lợi, cừ khôi. Nhện cũng vậy, "bạn tình tuyệt vời” của các cô ả là những là chàng bé nhỏ, nhưng nhanh nhẹn nhất.

Trong tự nhiên, nhện là đại diện điển hình cho sự khác biệt kích thước giữa hai giới đực và cái. Chẳng hạn một cô ả thuộc loài “quả phụ đen” có thể nặng gấp 100 lần so với con đực. Nhện cái thường nằm yên và để cho các chàng tiến lại gần. Nhưng đừng tưởng có thể "chiếm" được nàng dễ dàng, nhện đực hiểu rằng, đối với chúng, đó quả là một sứ mệnh leo trèo mạo hiểm.

Trong trường hợp này, "nếu có thân hình bé nhỏ, nó ắt sẽ leo trèo khá hơn”, Jordi Moya-Larano và cộng sự thuộc Đại học Kentucky ở Lexington (Mỹ) nhận định. Nhóm nghiên cứu đã sử dụng các tính toán vật lý đơn giản để chỉ ra rằng tốc độ leo trung bình tỷ lệ nghịch với kích cỡ cơ thể.

Theo các nhà khoa học, chênh lệch kích cỡ giữa hai giới đáng kể nhất là ở các loài mà con đực phải leo khá xa để thực hiện sứ mệnh truyền giống. Cách biệt lớn nhất thuộc về những loài sống trên cây, nhỏ nhất là ở các loài mặt đất. Cách biệt trung gian là những loài sống trên các thân cỏ cao và cây bụi. Khác biệt này cũng lớn hơn ở những loài lớn hơn.

Maydianne Andrade, một chuyên gia nghiên cứu về sự giao phối của nhện tại Đại học Toronto (Canada), phỏng đoán rằng, ngoài yêu cầu chạy nhanh, có thể có những nhân tố khác - chẳng hạn ích lợi của việc thành thục sớm - đã làm các con đực phát triển theo hướng "càng tí hon càng tốt". Trong khi đó, tiến hóa lại gây áp lực lên giống cái, buộc chúng càng phải to lớn hơn để có thể sinh nở nhiều con.

Thông thường, một con đực bé nhỏ có thể mất mạng khi giao đấu với tình địch. Nhưng số con chết vì nhiều lý do khác trước khi tiếp cận được với con cái lại rất lớn. Vì thế, không mấy chàng còn lại để tranh đấu với nhau. Các nhà nghiên cứu cho rằng, chính sự linh động (để tránh kẻ săn mồi, tránh bị con cái ăn thịt) chứ không phải là cơ bắp, đã quyết định khả năng giao phối thành công của nhện đực.

**thienthanaoden** · 16-07-2006 09:19 AM

Nhện săn mồi bằng cách giả mạo mùi hương

Nhện bolas săn các loại mồi khác nhau vào những giờ khác nhau trong đêm.

Đó không phải là mùi hương thông thường, mà là một loại "nước hoa" giống hệt như hoóc môn giới tính của những con sâu bướm cái. Bằng cách ấy, nhện bolas đã dụ được những con sâu đực đang đi tìm bạn tình trong đêm rơi vào bẫy của chúng.

Và khi cần dụ dỗ các loài sâu hoạt động vào những giờ khác trong đêm, nhện bolas sẽ thay đổi thành phần "nước hoa" của nó.

Loài nhện này không chăng lưới bắt mồi theo cách thông thường. Nó treo mình lên một sợi tơ duy nhất mắc ngang qua một khe trống, và kiên nhẫn chờ đợi. Trên một chân khác, nó cũng treo lủng lẳng một sợi tơ với một giọt chất dính ở đầu, làm vũ khí săn mồi. Tiếp đó, con nhện giải phóng các chất giả làm hoóc môn giới tính của sâu bướm cái. Nhận được tín hiệu này, các chàng sâu đực tấp nập kéo đến ngay. Và nhện ta liền quăng ra chiếc thòng lọng bằng tơ của nó, đầu kia sẽ là bữa ăn.

Ngón đòn của nhện tuy rất xảo quyệt, nhưng nó cũng chỉ có tác dụng giới hạn mà thôi. Vì mỗi loài sâu bướm tạo ra rất nhiều các hỗn hợp hoóc môn giới tính khác nhau, nên nhện bolas phải chọn loại "nước hoa" giả phù hợp để có thể thu được nhiều mồi nhất. Và nếu trong hỗn hợp đó có quá nhiều loại hoóc môn giả cùng lúc, con sâu đực sẽ bỏ đi vì không biết đâu mà lần. Vì thế, nhện bolas phải cân bằng giữa tính hiệu quả bắt chước của "nước hoa" với số lượng các loài khác nhau mà nó có thể dụ được.

Kenneth Haynes của Đại học Kentucky và cộng sự đã thực hiện nghiên cứu trên nhện bolas châu Mỹ (Mastophora hutchinsoni). Họ nhận thấy chúng chỉ thích bắt hai loài sâu bướm là tetanolita (Tetanolita mynesalis) và ngài đêm lông cứng (Lacinipolia renigera). Hai loại sâu bướm này bay vào những giờ khác nhau trong đêm, với ngài đêm lông cứng là khoảng 22h30’, còn tetanolita thì hoạt động muộn hơn, vào khoảng 23h.

Khi thay đổi đồng hồ sinh học trên cơ thể sâu bướm để nhện có thể săn cả hai loài cùng lúc, các nhà khoa học nhận thấy nhện bolas có thể bắt mồi suốt đêm. Điều này cho thấy nó đã tạo ra được hỗn hợp hoóc môn giả của cả hai loài, và nếu gặp đối tượng nào, nó sẽ có ngay "đồ nghề" chuyên dụng cho loài đó.

Nhận định về đặc tính này, nhà sinh thái học Thomas Eisner của Đại học Cornell, Ithaca, New York (Mỹ) cho biết: "Khả năng chuyên hóa để bắt những loài sâu khác nhau vào các thời điểm trong đêm quả là điều đáng ngạc nhiên".

**thienthanaoden** · 20-07-2006 03:29 PM

Kiến đực giả mùi con cái để tránh kẻ thù

Cuộc chiến của những con kiến đực cardiocondyla obscurior.

Đó là cách mà những con đực yếu ớt trong đàn kiến cardiocondyla obscurior sử dụng để tránh đụng độ với những kẻ đồng loại cùng giới hung dữ khác. Chiến lược này tỏ ra rất hữu hiệu, vì trong khi các chàng kiến mạnh mẽ mải đánh nhau, con đực yếu cứ thoải mái giao phối với những con cái trong tổ.

Nhà sinh thái học Sylvia Cremer, Đại học Regensburg (Đức), đã quan sát sinh hoạt của loài kiến nhiệt đới cardiocondyla obscurior. Ở các đàn kiến này, thường có hai loại con đực: loại có cánh và loại không có cánh.

Kiến đực không có cánh thường rất khỏe. Chúng luôn ở nhà giữ tổ, và sẵn sàng đánh nhau chí chết với những con đực khác để giành quyền giao phối với kiến cái. Khi đối diện với kẻ địch, chúng thường tiết ra chất hóa học để khiêu khích, khiến con kia mất bình tĩnh. Nhiều cuộc chiến đã kết thúc bằng cái chết của một con, vì bộ răng của kiến đực cứng như thép, có thể nghiến đứt cổ họng đối phương.

So với người anh em trần trụi, những con đực có cánh thường yếu đuối hơn rất nhiều. Sau khi nở ra, chúng ở tổ khoảng 1-2 tuần, chờ đợi đến khi cặp cánh mọc dài để có thể bay được. Trong thời gian đó, kiến có cánh khước từ mọi cuộc chiến. Để được yên thân, chúng liền tiết ra mùi hương giống hệt mùi của các nàng kiến. Nhờ vậy, các chàng kiến đực trần trụi hiếu chiến không những không gây hấn, mà còn tỏ ra "âu yếm" chúng nữa.

Trong một đàn kiến cardiocondyla obscurior, số lượng con đực thường nhiều gấp 4-5 lần số lượng con cái. Vì thế, sự cạnh tranh giữa các con đực là rất quyết liệt. Chiến thuật "giả cái" của những con kiến có cánh tuy không mạnh mẽ gì, nhưng lại rất hiệu quả.

Trong thiên nhiên cũng có một số loài giả cái để tránh kẻ thù, như rắn hoặc bọ cánh cứng. Tuy nhiên, đó thực sự là những con đực yếu ớt. Chúng làm vậy chẳng qua chỉ cầu được sống yên thân, chứ chẳng mong gặt hái được gì. Kiến cardiocondyla obscurior có lẽ là một ngoại lệ, vì con đực giả cái không những tránh được mọi phiền toái, mà còn duy trì được nòi giống của nó một cách tốt nhất.

**thienthanaoden** · 20-07-2006 03:34 PM

Muốn tìm bạn tình, phải thử!

Bạch tuộc vạch xanh.

Loài bạch tuộc vạch xanh sinh sống ở Australia không thể phân biệt được giới tính của đồng loại. Do đó, cơ hội để một con đực giao phối với một con cái cũng tương đương với xác suất cặp phải con đực khác. Chính vì thế, chúng buộc phải dùng phép thử, cho đến khi gặp được đúng "người thương".

Khi giao phối, bạch tuộc vạch xanh sẽ đưa một cánh tay có chứa đầy các bó sinh tinh (tương tự như một túi tinh) vào trong cơ thể đối phương, hai nhà nghiên cứu Mary Cheng và Roy Caldwell, Đại học California, bang Berkeley (Mỹ), cho biết.

Hai người cũng phát hiện thấy, hầu hết các cuộc giao cấu nhầm đực - đực của bạch tuộc vạch xanh sẽ kết thúc chóng vánh trong tình bằng hữu. Còn khi kết đôi đực - cái, con đực sẽ nấn ná lâu hơn, và cuộc giao hoan thường kéo dài tới hơn một giờ rưỡi, để đảm bảo trứng được thụ tinh.

Đây là nghiên cứu chi tiết đầu tiên về hành vi giao phối của loài sinh vật biển này. Nghiên cứu được đăng trên số mới nhất của tạp chí Tự nhiên Australia.

**thienthanaoden** · 16-09-2006 10:24 AM

Mạng nhện cổ xưa nhất thế giới

Tấm hổ phách cho thấy rõ mạng nhện với các côn trùng bị mắc vào đó. Ảnh: LiveScience

Một tấm tơ nhện với con côn trùng mắc bẫy vẫn còn nguyên vẹn ở đó vừa được tìm thấy trong một mảnh hổ phách tại Tây Ban Nha. Điều đáng kinh ngạc là nó có niên đại 110 triệu năm, từ thời khủng long.

Tấm lưới này còn in nguyên cả vết tích của một con ruồi, một con bọ cánh cứng, ve và ong bắp cày. Nó có vẻ như được thiết kế với các đường thẳng cắt qua mạng đồng tâm, giống như cấu trúc của mạng nhện hiện đại.

Phát hiện đã mở ra ánh sáng mới về thời kỳ tiến hoá sơ khai của nhện và các loài côn trùng mà chúng ăn thịt.

Tấm lưới bao gồm khoảng 26 sợi tơ, được bảo tồn trong một lớp hổ phách mỏng cùng với con mồi thuộc lớp nhện. Mặc dù không còn nguyên vẹn, nhưng những phần còn lại của nó cũng đủ để thuyết phục rằng đó có thể là một kiểu mạng hình bánh xe.

Đây có thể là mạng nhện cổ nhất từng ghi nhận được. Trước kia, một sợi tơ nhện được bảo tồn trong hổ phách cũng từng được tìm thấy, song người ta không rõ có phải nó là một phần của một mạng nhện thực sự hay không.

"Cấu trúc tiến bộ của mạng nhện hoá thạch mới tìm được ở Tây Ban Nha, cùng với loại con mồi mắc vào đó, đã chứng tỏ nhện biết cách bắt côn trùng từ không khí trong một thời gian rất dài", tiến sĩ David Grimaldi từ Bảo tàng lịch sử tự nhiên Mỹ nhận định.

**thienthanaoden** · 16-09-2006 10:25 AM

Thú vị thế giới côn trùng

Loài ong có lông trong mắt. Bạn dễ bị ong chích trong một ngày có gió hơn trong bất cứ điều kiện thời tiết nào khác. Loài côn trùng duy nhất có thể xoay đầu 360 độ là bọ ngựa.

- Tốc độ bay trung bình của ruồi là 7,3 km/giờ. Một con ruồi vỗ cánh khoảng 20.000 lần trong một phút. Ruồi có thể mang mầm bệnh đi xa đến 24 km từ nguồn ô nhiễm.

Nếu hai con ruồi sinh sản trong điều kiện không bị giết hay bất cứ giới hạn nào khác trong một năm, lũ con cháu của chúng sẽ tạo thành một khối to bằng trái đất.

- Loài dế không kêu bằng cách cọ chân với nhau mà là cọ cánh.

- Bọ rùa chảy máu để tự vệ. Khi sợ hãi, chúng tiết ra những giọt chất lỏng màu đỏ hoặc vàng có vị khó chịu từ miệng và các lỗ chân lông ở khớp.

- Cho đến rất gần đây, không có loài rết nào được tìm thấy có đôi chân là chẵn. Thường thì con số này dao động từ 15 đến 191 đôi, nhưng toàn là số lẻ. Tuy nhiên gần đây Chris Kettle, một sinh viên y khoa ngành sinh thái học, tìm được một con rết có 48 đôi chân, và nghi ngờ đột biến gene chính là nguyên nhân của điều đó.

- Cào cào chỉ có thể nhảy được ở nhiệt độ tối thiểu là 16,6 độ C.

- Mạng nhện được làm từ 2 loại tơ, một loại dính và một loại không. Nhện bắt đầu xây mạng bằng loại tơ không dính và tạo các "tia" trước. Sau khi cái khung đã hoàn thành và vững chắc, con nhện mới bắt đầu dùng loại tơ dính để kết mạng như chúng ta thường thấy, nối tia này với tia kia. Quan sát một con nhện bạn sẽ thấy nó rất cẩn thận tránh những sợi tơ dính và đi trên những cái "tia". Nếu bị giật mình và bước lên sợi tơ dính thì con nhện sẽ bị dính chặt vào giống như bất kỳ vật gì khác. Khi đó, chúng sẽ ăn những sợi tơ này để thoát ra.

-Vị giác của bướm chúa nhạy hơn người khoảng 12.000 lần. Chúng nếm bằng các chân sau.

- Giống như bọ ngựa, lũ nhện đen sẽ xơi tái đức lang quân sau khi giao phối xong. Con cái có thể "tiễn biệt" khoảng 25 anh chàng xấu số trong một ngày.

- Kiến có thể sống sót đến 2 tuần dưới nước. Khi thức giấc chúng thường duỗi người, và cũng ngáp giống như chúng ta trước khi bắt đầu công việc trong ngày. Khi lũ quét qua, loài kiến nhiệt đới thường bám vào nhau và cuộn tròn lại thành một quả bóng khổng lồ nổi lềnh bềnh trên mặt nước, những con kiến non sẽ được an toàn và khô ráo ở giữa.

- Con sâu có thể có đến 10 quả tim.

**thienthanaoden** · 04-12-2006 09:30 AM

Ong có thể dò tìm bom

Một con ong đang lấy mật. Ảnh: Reuters.

Các nhà khoa học Mỹ tuyên bố họ đã thành công trong việc dạy ong mật biết chổng ngòi lên mỗi khi chúng ngửi thấy mùi thuốc nổ. Loài côn trùng nhỏ bé này có thể trở thành trợ thủ đắc lực cho nhân viên an ninh tại các địa điểm công cộng.

Đây là kết quả có được sau 18 tháng lao động miệt mài của các chuyên gia tại Phòng Năng lượng của trung tâm thí nghiệm quốc gia Los Alamos - phòng thí nghiệm về vũ khí hạt nhân hàng đầu của Mỹ. Họ khẳng định rằng những con ong mà họ huấn luyện có khả năng phát hiện ra thuốc nổ giấu trong bất cứ vật gì, từ xe hơi, túi xách cho tới thắt lưng - vật mà những phần tử đánh bom tự sát thường sử dụng.

Nhóm nghiên cứu tập cho ong mật làm quen với mùi của nhiều loại chất nổ, từ dynamite, chất nổ dẻo C-4 cho tới chất nổ đẩy tên lửa. Mỗi khi ong tìm thấy chất nổ, phần thưởng mà chúng nhận được là nước đường.

"Khi ong phát hiện thuốc nổ, chúng chỉ cần vểnh ngòi lên", Tim Haarmann, một thành viên trong nhóm nghiên cứu, nói. "Chẳng cần phải là một chuyên gia về hành vi của côn trùng, bạn vẫn có thể hiểu được ý nghĩa của hành động đó".

Haarmann cho rằng với kích thước nhỏ bé, người ta có thể đưa ong vào trong các hộp nhỏ. Chúng có thể thay chó nghiệp vụ, lợn và thậm chí cả robot trong việc dò tìm chất nổ tại sân bay, ga tàu và các địa điểm công cộng. Ông nhận định rằng việc cần làm tiếp theo là thiết kế kiểu hộp đựng ong phù hợp và huấn luyện các nhân viên an ninh biết cách sử dụng ong.

http://www.vnexpress.net/Vietnam/Kho...06/11/3B9F0E1D

Chủ đề: Côn trùng

Công cụ Chủ đề

Hiển thị

Các bài viết cùng chuyên mục:

Những người đã cảm ơn :

Những người đã cảm ơn :

Những người đã cảm ơn :

Những người đã cảm ơn :

Những người đã cảm ơn :

Những người đã cảm ơn :

Thông tin về chủ đề này

Users Browsing this Thread

Đánh dấu

Đánh dấu

Quyền viết bài